تحلیل جامعه شناختی ناپایداری توسعه شهری در سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهرها (نمونه موردی شهر تبریز)

فرایند رشد شهری در کشورهای در حال توسعه، عمدتاً از طریق مهاجرت جمعیت روستایی صورت گرفته و با رشد بدون برنامه و غیر رسمی شهرها خصوصاً شهرهای بزرگ همراه بوده است. ناپایداری حاصل از این رشد نامتعادل به شکل نابرابر فضایی­ـ اجتماعی، فقر شهری، سکونت در اراضی پر خطر، و موارد مشابه دیگر نمایان است. شهر تبریز به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، به عنوان مقصد مهاجرین در منطقه شمال غرب کشور مطرح بوده است و به دلیل عدم تطابق شرایط اجتماعی و اقتصادی جمعیت مهاجر با ساختار قیمت زمین و مسکن در داخل شهر تبریز، به اراضی اطراف شهر و اراضی مشکل دار به لحاظ طبیعی و توپوگرافی رانده می شوند. تداوم مهاجرت روزافزون جمعیت به شهر تبریز، احداث مسکن با مصالح نامرغوب و سازه ­ناپایدار، سکونت اقشار فقیر با مشاغل ناپایدار و نامشخص، وجود خطرات طبیعی هم­چون زمین لغزش و زمین­لرزه، نرخ رشد بالای جمعیت، شبکه ارتباطی نامناسب و غیره را در سکونتگاه­های غیر رسمی[1]  شهر به دنبال دارد که ضرورت توجه به شاخص های پایداری را در برنامه ریزی سکونتگاه­های غیر رسمی مطرح می­کند. بنابراین هدف این مقاله ضرورت توجه به سکونت­گاه­های غیر رسمی با تاکید بر شاخص های پایداری در برنامه ریزی توسعه و مدیریت شهری می باشد.